Να τους πετάξουμε στα σκουπίδια, ΤΩΡΑ!

Άρθρο του Κώστα Βαρώτσου*

Όταν συμβαίνει μια καταστροφή, όλοι μας έκπληκτοι αναρωτιόμαστε τι έφταιξε. Ο λόγος που φτάσαμε σε αυτήν την κατάσταση να πρέπει να αντιμετωπίσουμε συνήθως το αδύνατον να επαναφέρουμε τα πράγματα στην προτέρα κατάσταση.

Θυμάμαι το 1995 καλεσμένος από την Biennale της Βενετίας, έζησα σε προσωπικό επίπεδο μια καταστροφή που παραλίγο να μου στοιχίσει έως και μια καρδιακή προσβολή.

Με την άνεση και τη σιγουριά που με χαρακτήριζε τουλάχιστον μέχρι εκείνη την στιγμή, είχα την ιδέα να κάνω ένα γλυπτό έργο που θα επέπλεε στα κανάλια της Βενετίας….

Ήταν ένας Ορίζοντας μήκους 30 μέτρων και βάρους 20 τόννων. Έδωσα την μελέτη με ευκολία σε έναν Βενετσιάνο ναυπηγό, ο οποίος διάλεξε με ευκολία ένα ναυπηγείο και να το έργο μετά από λίγο καιρό έτοιμο. Την ημέρα των εγκαινίων μπροστά στην είσοδο της Biennale και εμένα να καμαρώνω υπερήφανος, να δέχομαι τα συγχαρητήρια κάποιου Γάλλου διευθυντή μουσείου, ο οποίος ήταν ενθουσιασμένος.

Κάθε τόσο γύριζα και κοιτούσα το έργο. Κάποια στιγμή γυρίζω και το έργο –ωιμέ- δεν υπήρχε πια. Κοιτώντας πιο προσεκτικά συνειδητοποίησα ότι το έργο είχε ναυαγήσει… Είχα γίνει σε μια στιγμή ο πρώτος γλύπτης στον κόσμο που είχε ένα ναυάγιο. Χαμήλωσα το κεφάλι και έφυγα ντροπιασμένος από τη Biennale.

Άρχισα να σκέφτομαι περπατώντας στα σοκάκια της Βενετίας τι έφταιξε…

Ο ναυπηγός, το ναυπηγείο, οι βοηθοί μου, το κανάλι το ίδιο, η Biennale, τα πλοία που περνούσαν δίπλα στο έργο.

Έτσι και τώρα προσπαθούμε να καταλάβουμε ποιος φταίει για το ολικό ναυάγιο της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας.

Τα κόμματα, τα συνδικάτα, οι ξένες δυνάμεις, το κλίμα της Ελλάδας, οι κερδοσκόποι, οι πολιτικοί μας;

Σήμερα, μετά από πολύ καιρό και με ηρεμία αντιλαμβάνομαι ότι η αλαζονική σιγουριά μου και η αίσθηση ότι έχω ένα φύλακα άγγελο που με προστατεύει πάντα και σε κάθε δυσκολία, ήταν το βασικότερο λάθος που είχα κάνει εκείνη την περίοδο.

Το δεύτερο λάθος που είχα κάνει ήταν ότι ενώ καταλάβαινα πως η επιλογή των τεχνικών που είχα κάνει δεν ήταν η καλύτερη, συνέχιζα να δέχομαι τις απόψεις τους χωρίς να επεμβαίνω ιδιαίτερα. Επίσης, το τελευταίο και πιο σοβαρό λάθος ήταν ότι ποτέ δεν είχα φανταστεί ότι θα μπορούσε να μου συμβεί κάτι τέτοιο και, δυστυχώς, δεν είχα ένα δεύτερο σενάριο.

Ήταν ένα συγγενικό μου πρόσωπο και οι βοηθοί μου που σε αυτήν την τραγική στιγμή μου είπαν… ωραίααα, τώρα το ξαναφτιάχνουμε… Da Capo, λοιπόν.

Και πράγματι το ξαναφτιάξαμε σε χρόνο μηδέν και σε μικρό χρονικό διάστημα το έργο ήταν πάλι στη θέση του, φτιαγμένο απο την αρχή.

Το πρώτο πράγμα που κάναμε, χωρίς να το σκεφτούμε ήταν να πετάξουμε το παλιό έργο, να αλλάξουμε ναυπηγό και να αλλάξουμε ναυπηγείο. Κάνοντας μια σύγκριση, καλλιτεχνική αδεία πάντα και βεβαιώς μιλώντας διαισθαντικά, πιστεύω ότι ήρθε η στιγμή στην Ελλάδα να καταλάβουμε επιτέλους ότι πρέπει να αλλάξουμε ναυπηγό και να πετάξουμε στα σκουπίδια αυτούς που δεν αγάπησαν ποτέ αυτόν τον τόπο. Τους ξέρουμε ποιοι είναι. Da capo!

Κώστας Βαρώτσος είναι καθηγητής της Αρχιτεκτονικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και μέλος της Ακαδημίας Engelberg της Ελβετίας. Σπούδασε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Ρώμης και αρχιτεκτονική στο Fullbright Grant της Νέας Υόρκης. Το πιό εμβληματικό έργο του στην Αθήνα είναι ο "Δρομέας", που βρίσκεται απέναντι από το Hilton.