Διανοούμενοι και πνευματικό ξεπούλημα

 του Κλέαρχου Τσαουσίδη

Αρκετοί σύντροφοι και όχι μόνον ασχολούνται εσχάτως με τη στάση των διανοουμένων απέναντι στην ελληνική κρίση.

Θαρρώ πως ίσως επιχειρούμε να ζυγίσουμε με παλιά σταθμά μια νέα -των τελευταίων δεκαετιών δηλαδή- κατάσταση.

Κάτι που ίσως μπορεί να φωτίσει το θέμα, είναι η σε μεγάλο βαθμό αλλαγή του τρόπου ζωής των διανοουμένων. Η ευμάρεια, η εν πάση περιπτώσει βελτίωση των συνθηκών ζωής, είτε με την παράλληλη απασχόληση σε αντικείμενα παραπληρωματικά είτε με την ένταξη σε κύκλους αλληλοϋποστηριζόμενων συμφερόντων (π.χ. ΜΜΕ) μετέτρεψαν τον προλετάριο διανοούμενο της δεκαετίας του ’50 σε ψιλογιάπι της δεκαετίας του ’90. Όπως και το δημόσιο υπάλληλο, τον εμποράκο και το βιοτέχνη.

Η ρετσίνα στο υπόγειο της γειτονιάς μαζί με τους κολλητούς, συνήθως ανθρώπους της ίδιας δουλειάς αλλά και «παρακατιανούς», αντικαταστάθηκε με το κοκτέιλ στη βίλα του μεγαλοπαράγοντα που εκτός από πετρελαιάς ήθελε να είναι και μαικήνας των τεχνών και των γραμμάτων ή με γεύμα στο εστιατόριο του GB, δίπλα στους υπουργούς της Siemens, τους λομπίστες των πάσης φύσεως συμφερόντων και τις λαμπρές «τηλεπερσόνες» (τι όρος κι αυτός).

Η περίοδος της δικτατορίας είχε βοηθήσει -οδήγησε καλύτερα- σε μια συνύπαρξη και συντροφικότητα πλουσίων και προλεταρίων, βιομηχάνων και καθηγητών, εφοπλιστών και δημοσιογράφων, τραπεζιτών και ανέργων.

Κοινό και συγκολλητικό στοιχείο η αντίθεση στη χούντα, είτε για λόγους ιδεολογικούς είτε αισθητικούς είτε άλλους, καθόλου ασήμαντους, που έχουν να κάνουν με προσωπικές σχέσεις.

Στη συνέχεια, ήρθαν τα ευρωπαϊκά προγράμματα για πανεπιστημιακούς και σαλταδόρους, η άνοδος του ΠαΣοΚ στην εξουσία και ο ευλύγιστος, περονιστικός, λόγος του ηγέτη του απέναντι στους ξύλινους όρους της δογματικής αριστεράς ή τα κενά περιεχομένου εφευρήματα της ανανεωτικής εκδοχής (π.χ. ΕΑΔΕ).

Η αλλοτρίωση, η εξαγορά συνειδήσεων και υπηρεσιών, η ένταξη σε καταλόγους μηνιαίων αργομισθιών είτε από κοινούς μεγαλοεπιχειρηματίες είτε από «προοδευτικούς» εκδότες, έφεραν βαθμιαία μιαν ώσμωση ακατανόητη που μόνο μέσα στους ατμούς του αλκοόλ μπορεί να εξηγηθεί.

Πρόχειρο παράδειγμα: οι έπαινοι βουλευτή της Αριστεράς (έστω της Δημοκρατικής) για καραμπινάτο φασίστα του ΛΑΟΣ τότε και της ΝΔ σήμερα.

Το σημείωμα αυτό δε φιλοδοξεί να απαντήσει σε άλλα -ψυχολογικής ή ψυχιατρικής φύσης- ερωτήματα.

Ο στόχος ένας: να ξεχάσουμε τους διανοούμενους που ξέραμε, να ξαναδούμε τη σύνθεση της ελληνικής κοινωνίας, να απαντήσουμε αν όντως κάθε πανεπιστημιακός είναι και διανοούμενος, κάθε συγγραφέας που βηματίζει πάνω σε πατρόν δημιουργική γραφής, κάθε εξωνημένος δημοσιογράφος, κάθε επαγγελματίας του πνεύματος εν γένει.

Δεύτερο πρόχειρο παράδειγμα: εσχάτως ήρθαν σε σχολές του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης γερμανοί υπάλληλοι τεχνικών και ιατρικών εταιριών. Σε συνεργασία με καθηγητές της Ιατρικής και του Πολυτεχνείου πήραν συνεντεύξεις από φοιτητές που έπρεπε -αυτός είναι όρος- να μην εκδηλώσουν ενδιαφέρον για μεταπτυχιακή γνώση.

Στόχος: η πρόσληψη ελλήνων φοιτητών για να εργαστούν επί τρία χρόνια στη Γερμανία και μετά στην Ελλάδα, σε θυγατρικές των γερμανικών εταιριών, με μισθό 700 ευρώ μηνιαίως.

Οι καθηγητές που διευκόλυναν τους γερμανούς δουλέμπορους προφανώς και θα υποστηρίξουν ότι νοιάζονται για τους φοιτητές τους οι οποίοι αλλιώς θα μείνουν άνεργοι. Το ίδιο και οι πρόθυμοι φοιτητές.

Δε μου αρέσει να συγκρίνω με άλλες εποχές και δεν το κάνω.

Κάτι ακόμη: γερμανικές τεχνικές εταιρίες υπάρχουν και άλλες στην Ελλάδα εκτός από τη Siemens, άρα κατανοητή η ζήτηση. Τους γιατρούς για πού τους θέλουν; Μήπως για τα υπό ενοικίαση δημόσια νοσοκομεία που έχτισαν οι έλληνες ασφαλισμένοι και θα φιλοξενούν σε λίγο τους ανήμπορους τεύτονες;

Πόσο επίκαιρος γίνεται ο Βάρναλης ώρες ώρες:

(… )

‘Όμως… Αν γενεί φασίστρα;

μάνα μου και Βαγγελίστρα!

Θα ρημάξει όλη τη χτίση

για να την «εκπολιτίσει». *

ΑΥΓΗ