Μαζί τα φάγαμε τα λεφτά (4)

Η αθλιότητα της μισής αλήθειας

Του Σταυρου Λυγερου

«Η απάντηση σε όλους αυτούς που μας ρωτάνε “πού τα φάγατε τα λεφτά” είναι μία: Σας διορίζαμε για χρόνια, τα φάγαμε μαζί, ακολουθώντας μια πρακτική αθλιότητας, εξαγοράς και διασπάθισης του δημοσίου χρήματος». Δεν πρόκειται για αυτοκριτική. Ο Θόδωρος Πάγκαλος χρησιμοποιεί το πρώτο πληθυντικό και το «μαζί» σαν όχημα για να ενοχοποιήσει την κοινωνία. Πιστός στη γραμμή της κυβέρνησης, αλλά πιο έξυπνος από τα κάθε λογής «παπαγαλάκια» της.

Η κοινωνία δεν είναι αθώα, αλλά «το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι». Το πολιτικό σύστημα καλλιέργησε μία σχέση άρρητης συναλλαγής με τους πολίτες και σταδιακά διαμόρφωσε κλίμα εκατέρωθεν ένοχης ανοχής. Εξαγόραζε την ανοχή της κοινωνίας στα προνόμια και στην ατιμωρησία του, ανεχόμενο από την πλευρά του μορφές «λαϊκής παρανομίας», όπως η εκτεταμένη διαφθορά δημοσίων υπαλλήλων, η φοροδιαφυγή, τα αυθαίρετα κ.λπ.

Αναμφίβολα, ένα σημαντικό μέρος από το γιγαντιαίο ποσό που εμφανίζεται ως δημόσιο χρέος διαχύθηκε στα μικρομεσαία στρώματα με διορισμούς - ρουσφέτια και με ποικίλες αντιπαραγωγικές παροχές. Ετσι εξασφαλίσθηκε η μακρόχρονη ιδεολογική συναίνεση της κοινωνίας σε μία πορεία, η οποία με μαθηματική ακρίβεια οδηγούσε στον γκρεμό. Αυτή, όμως, είναι η μία όψη. Η άλλη όψη είναι ότι με τις ευλογίες του πολιτικού συστήματος τη μερίδα του λέοντος την έχουν ιδιοποιηθεί τα μεγάλα «ψάρια» της διαπλοκής, για τα οποία ο Πάγκαλος, βεβαίως, δεν λέει λέξη.

Τώρα που ήλθε η ώρα του λογαριασμού, τα μικρομεσαία στρώματα θα πληρώσουν πανάκριβα την όποια μικρή συμμετοχή στο «πάρτι» ή τουλάχιστον την ανοχή τους προς το κλεπτοκρατικό μοντέλο ανάπτυξης, που σήμερα καταρρέει. Σε αντίθεση με τα μεγάλα «ψάρια», τα μικρά δεν έχουν διεξόδους. Κατά μία έννοια, η πολιτική μάς εκδικείται, επειδή πάψαμε να είμαστε επί της ουσίας πολίτες. Αρνηθήκαμε την ευθύνη μας για τα κοινά. Εκφυλισθήκαμε σε ψηφοφόρους - πελάτες των κομμάτων, είτε κλειστήκαμε αυτάρεσκα στον κάθε μικρόκοσμό μας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο αφήσαμε να καθορίζουν τις τύχες μας συνήθως θλιβεροί και ενίοτε άθλιοι επαγγελματίες πολιτικάντηδες, ορισμένοι εκ των οποίων σήμερα ανερυθρίαστα κουνάνε το δάκτυλο στην κοινωνία. Η μισή αλήθεια του Πάγκαλου είναι χειρότερη από ψέμα.