Του Πέτρου Παπακωνσταντίνου (The Press Project)-via
Ο ιστορικός του μέλλοντος θα γράψει ότι ο Γιώργος Ανδρέα Παπανδρέου υπήρξε ηγέτης με πάθη. Όχι σαν εκείνα του πατέρα του, πάντως εξίσου ακατανίκητα.
Οι κάτοικοι Ερυθραίας έχουν να λένε για την εμμονή του με το ποδήλατο (η οποία λίγο έλειψε να του κοστίσει μια τσακισμένη σπονδυλική στήλη) και το Λιμενικό Πόρου και ευρύτερου Αργοσαρωνικού για τις αμφιλεγόμενες επιδόσεις του στην κωπηλασία, που επιβάρυναν κατά τι το δημόσιο έλλειμμα με υπερωριακή απασχόληση σωστικού συνεργείου. Υπάρχει όμως και ένα πάθος που θα δυσκολευτούν να αμφισβητήσουν και οι πλέον κακόπιστοι: η προσήλωσή του σε μια ρηξικέλευθα νεωτερική αντίληψη περί Δημοκρατίας.
Η κατά ΓΑΠ υπέρβαση του γερασμένου κοινοβουλευτισμού εδράζεται σε δύο σκέλη: Την OpenGov.gr- Ανοιχτή Διακυβέρνηση στην τοπική διάλεκτο- και την άμεση δημοκρατία των δημοψηφισμάτων. Ως προς το πρώτο σκέλος, δεν χρειάζεται να φλυαρήσουμε. Πόσες φορές δεν ξενυχτήσαμε πάνω στο λάπτοπ παρακολουθώντας τις συναρπαστικές συνεδριάσεις του υπουργικού συμβουλίου, με την κ. Μπιρμπίλη να αγορεύει για τους ημιυπαίθριους και τον κ. Πάγκαλο να εξανίσταται για τα προβλήματα του Δήμου Καλυβίων Θορικού; Παραδόξως, αυτή η τόσο επαναστατική μορφή OpenGov εξέλιπε όταν το ίδιο υπουργικό συμβούλιο άρχισε να συζητάει επί εννέα και δέκα ώρες το Μνημόνιο ΙΙ, δηλαδή την απόλυση δεκάδων και εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων και την εκποίηση του εθνικού πλούτου- τόσο εξευτελιστική, που και οι φίλοι του ΓΑΠ να τον ξεφωνίζουν με τον πλέον προσβλητικό τρόπο: «Η Ελλάδα στον πλειστηριασμό», έγραψαν οι Financial Times, «Η Ελλάδα πουλάει φτηνά και η Γερμανία την αγοράζει», ήταν ο τίτλος της Wall Street Journal. Φαίνεται ότι η «Ανοιχτή Διακυβέρνηση» είναι σαν την τραπεζική πίστωση, για την οποία ένας σπουδαίος οικονομολόγος είχε πει ότι «μοιάζει με την ομπρέλα που σου τη δίνουν όταν ο καιρός είναι αίθριος και σου την παίρνουν πίσω όταν αρχίζει να βρέχει». Ή αλλοιώς, όπως έγραφε ένα σύνθημα των Ισπανών «Αγανακτισμένων»: Error 404- Democracy Not Found.
Όσο για το δεύτερο σκέλος της συντελούμενης θεσμικής επανάστασης, την άμεση, δημοψηφισματική δημοκρατία, ο ΓΑΠ είχε δώσει δείγματα γραφής σε ανύποπτο χρόνο, προτού ακόμη γίνει πρωθυπουργός, από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε/παρέλαβε/κληρονόμησε την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Το περίφημο δακτυλίδι που του πέρασε ο Κ. Σημίτης στην οδό Αναγνωστοπούλου δεν του ήταν αρκετό. Προχώρησε πάραυτα σε παλλαϊκό δημοψήφισμα (δημιουργώντας και τον παγκοσμίως πρωτότυπο θεσμό των «φίλων» του κόμματος, κάτι σαν πιο light και πιο low budget εκδοχή του full time κομματικού μέλους) για να αποκτήσει την ποθητή νομιμοποίηση. Βεβαίως ήταν τότε μοναδικός υποψήφιος, αλλά αυτό δεν μειώνει τη βαρύτητα της συντελεσθείσας θεσμικής επανάστασης.
Αυτές τις μέρες ο πρωθυπουργός φαίνεται έτοιμος για ένα δεύτερο άλμα στο δρόμο προς την επανίδρυση της Δημοκρατίας μας. Πρώτα στη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών με τον κ. Παπούλια και ύστερα στην ClosedGov.gr συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, έριξε, μεταξύ τυρού και αχλαδιού, την ιδέα του δημοψηφίσματος με ένα ερώτημα που παραμένει στην ακριβή του διατύπωση αδιευκρίνιστο, φαίνεται όμως ότι σε χονδρές γραμμές θα λέει: «Μου δίνετε την άδεια να σας κάνω ό,τι γουστάρουν οι δανειστές μας ή βγαίνουμε αύριο το πρωί από το ευρώ και κηρύσσουμε πτώχευση»; Κάτι σαν κι αυτό που είχε εισηγηθεί από τις Βρυξέλλες η κ. Δαμανάκη, την οποία αδίκως έσπευσαν να υποτιμήσουν οι γνωστοί εξυπνάκηδες των Αθηνών. Είναι φανερό ότι η Επίτροπος Αλιείας αισθάνεται στο πρωθυπουργικό περιβάλλον σαν το ψάρι στο νερό του.
Τα ερωτήματα του ανυποψίαστου παρατηρητή έρχονται αβίαστα: Ποια αλογόμυγα τσίμπησε τον ΓΑΠ και αναζητά ξαφνικά λαϊκή νομιμοποίηση στο ευρώ; Μήπως ρώτησαν κανένα όταν ψήφιζαν τη συνθήκη του Μάαστριχτ, την ένταξη στην ΟΝΕ, την υιοθέτηση του ευρώ ή τη συνθήκη της Λισαβώνας; Γιατί τώρα, σε μια στιγμή όπου κανένα κόμμα ή απόκομμα που εκπροσωπείται στη Βουλή δεν θέτει ζήτημα εξόδου από το ευρώ;- μέχρι και η κ. Παπαρήγα, για λόγους που αυτή θα γνωρίζει καλύτερα, δήλωσε ότι κάτι τέτοιο θα ήταν «καταστροφικό» αν γινόταν σήμερα, υπό τις υφιστάμενες συνθήκες. Ποια λογική μπορεί να δικαιολογήσει το δίλημμα «Μνημόνιο ΙΙ ή έξω από ευρώ» περισσότερο από τα διλήμματα «βουβωνική πανώλη ή ευρώ», «ισόβιος πρωθυπουργός ο Πάγκαλος ή ευρώ» και πάει λέγοντας; Αν αυτό που επιζητεί ο ΓΑΠ είναι η λαϊκή νομιμοποίηση στην πολιτική του γιατί δεν τη ζητάει ευθέως με τους δύο τρόπους που του είναι διαθέσιμοι: Είτε να θέσει σε δημοψήφισμα τα Μνημόνια Ι και ΙΙ, είτε να προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές;
Η απάντηση σε όλα αυτά είναι μάλλον απλή. Ο ΓΑΠ, η πολιτική κάστα και η οικονομική ολιγαρχία που εκπροσωπεί έχουν πανικοβληθεί βλέποντας την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, την Κέρκυρα, τα Χανιά κι άλλες μεγάλες πόλεις, τη μία μετά την άλλη, να μετατρέπονται σε ακυβέρνητες πολιτείες. Οι «Αγανακτισμένοι», το τεράστιο πλήθος όχι των «συνήθων υπόπτων» της Αριστεράς, αλλά των απλών ανθρώπων του μόχθου και της αγωνίας, οι πιο πολλοί «κοψοχέρηδες» των δύο κομμάτων εξουσίας που τους κυνηγάνε όπου βρεθούν κι όπου σταθούν, έτσι που να νοιώθουν σαν εκπρόσωποι κατοχικής δύναμης σε κατεχόμενη χώρα- όλα αυτά φέρνουν έναν αέρα «Αργεντινής» στην Ελλάδα και η έκρηξη είναι θέμα χρόνου, αν δεν γίνει τώρα, θα γίνει αύριο, αν δεν γίνει αύριο, θα γίνει μεθαύριο, πάντως θα γίνει και δεν θα είναι καθόλου όμορφη για τους κυβερνώντες.
Απέναντι σ’ αυτή την κατάσταση, ο ΓΑΠ και οι υποστηρικτές του έχουν δύο επιλογές: Η μία είναι να επιχειρήσουν μια «δημοκρατική» εκτόνωση, στο στιλ του Ντε Γκωλ μετά τον Μάη του ’68, με κάποιου είδους προσφυγή στις κάλπες. Μόνο που ο ΓΑΠ δεν είναι Ντε Γκωλ και η κυβέρνησή του δεν έχει τίποτα να δώσει στο οργισμένο πλήθος, όπως έκανε ο Γάλλος ηγέτης, για να το εκτονώσει, αντίθετα κάθε μέρα του παίρνει ακόμη περισσότερα. Υπό αυτές τις συνθήκες, αν πάει στις εκλογές κινδυνεύει να παρασύρει το ΠΑΣΟΚ όχι σε ήττα, αλλά σε διάλυση, ενώ αν πάει σε δημοψήφισμα κινδυνεύει να εισπράξει «όχι» ακόμη κι αν το ερώτημα που θα θέσει είναι «συμφωνείτε ότι ο ήλιος ανατέλλει από την ανατολή και δύει στη δύση» ή «συμφωνείτε ότι 2+2=4»;
Με αυτά τα δεδομένα, ο ΓΑΠ θα αναγκαστεί πιθανότατα να συρθεί στη δεύτερη λύση, στο Plan B που του υποδεικνύουν ήδη ισχυρά συγκροτήματα του Τύπου: Κάποιου είδους απολυταρχική εκτροπή, με συνδυασμό προβοκάτσιας (μια δεύτερη «Μαρφίν») ωμής καταστολής διαδηλωτών και απεργών, χάους και καταστροφών που θα οδηγήσει σε κήρυξη κατάστασης εκτάκτου ανάγκης. Ήδη η Θεσσαλονίκη ζει μέρες Φρειδερίκης και Παπάγου με την απαγόρευση συγκέντρωσης του Μίκη Θεοδωράκη και του κινήματός του από τον «προοδευτικό» Μπουτάρη (τον οποίο ψήφισαν και πολλοί αριστεροί), ενώ στο Κιλκίς είχαμε άσκηση ελληνικού στρατού και ΝΑΤΟϊκών με σενάριο την αντιμετώπιση εσωτερικών ταραχών.
Είναι πολύ πιθανό, όμως, η καταστολή να αποδειχθεί μπούμερανγκ για τους εμπνευστές της κι η πραγματική «άμεση Δημοκρατία» που γεννιέται στις πλατείες και τους δρόμους να θεριέψει και να καταπιεί τους εχθρούς της. Σαν έτοιμος από καιρό, ο Μαραθωνοδρόμος- Μπάτμαν που μια κακή μοίρα τον έκανε πρωθυπουργό της Ελλάδας, θα πετάξει στον ουρανό αυτής της χώρας που ποτέ του δεν χώνεψε, θα ανταποδώσει τον ευγενικό χαιρετισμό της ανοιχτής παλάμης σ’ αυτό το πλήθος που πάντα τον κορόιδευε για να κλείσει αυτό το σύντομο, κατάμαυρο κεφάλαιο της ελληνικής ιστορίας με την υποσημείωση: Ποτέ ένας τόσο μικρός άνθρωπος δεν έκανε τόσο μεγάλο κακό και ποτέ τόσο λίγοι δεν εξευτέλισαν τόσο πολύ, τόσο πολλούς…
--------------------------------------------------------------------------------
Ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.
Ο ιστορικός του μέλλοντος θα γράψει ότι ο Γιώργος Ανδρέα Παπανδρέου υπήρξε ηγέτης με πάθη. Όχι σαν εκείνα του πατέρα του, πάντως εξίσου ακατανίκητα.
Οι κάτοικοι Ερυθραίας έχουν να λένε για την εμμονή του με το ποδήλατο (η οποία λίγο έλειψε να του κοστίσει μια τσακισμένη σπονδυλική στήλη) και το Λιμενικό Πόρου και ευρύτερου Αργοσαρωνικού για τις αμφιλεγόμενες επιδόσεις του στην κωπηλασία, που επιβάρυναν κατά τι το δημόσιο έλλειμμα με υπερωριακή απασχόληση σωστικού συνεργείου. Υπάρχει όμως και ένα πάθος που θα δυσκολευτούν να αμφισβητήσουν και οι πλέον κακόπιστοι: η προσήλωσή του σε μια ρηξικέλευθα νεωτερική αντίληψη περί Δημοκρατίας.
Η κατά ΓΑΠ υπέρβαση του γερασμένου κοινοβουλευτισμού εδράζεται σε δύο σκέλη: Την OpenGov.gr- Ανοιχτή Διακυβέρνηση στην τοπική διάλεκτο- και την άμεση δημοκρατία των δημοψηφισμάτων. Ως προς το πρώτο σκέλος, δεν χρειάζεται να φλυαρήσουμε. Πόσες φορές δεν ξενυχτήσαμε πάνω στο λάπτοπ παρακολουθώντας τις συναρπαστικές συνεδριάσεις του υπουργικού συμβουλίου, με την κ. Μπιρμπίλη να αγορεύει για τους ημιυπαίθριους και τον κ. Πάγκαλο να εξανίσταται για τα προβλήματα του Δήμου Καλυβίων Θορικού; Παραδόξως, αυτή η τόσο επαναστατική μορφή OpenGov εξέλιπε όταν το ίδιο υπουργικό συμβούλιο άρχισε να συζητάει επί εννέα και δέκα ώρες το Μνημόνιο ΙΙ, δηλαδή την απόλυση δεκάδων και εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων και την εκποίηση του εθνικού πλούτου- τόσο εξευτελιστική, που και οι φίλοι του ΓΑΠ να τον ξεφωνίζουν με τον πλέον προσβλητικό τρόπο: «Η Ελλάδα στον πλειστηριασμό», έγραψαν οι Financial Times, «Η Ελλάδα πουλάει φτηνά και η Γερμανία την αγοράζει», ήταν ο τίτλος της Wall Street Journal. Φαίνεται ότι η «Ανοιχτή Διακυβέρνηση» είναι σαν την τραπεζική πίστωση, για την οποία ένας σπουδαίος οικονομολόγος είχε πει ότι «μοιάζει με την ομπρέλα που σου τη δίνουν όταν ο καιρός είναι αίθριος και σου την παίρνουν πίσω όταν αρχίζει να βρέχει». Ή αλλοιώς, όπως έγραφε ένα σύνθημα των Ισπανών «Αγανακτισμένων»: Error 404- Democracy Not Found.
Όσο για το δεύτερο σκέλος της συντελούμενης θεσμικής επανάστασης, την άμεση, δημοψηφισματική δημοκρατία, ο ΓΑΠ είχε δώσει δείγματα γραφής σε ανύποπτο χρόνο, προτού ακόμη γίνει πρωθυπουργός, από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε/παρέλαβε/κληρονόμησε την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Το περίφημο δακτυλίδι που του πέρασε ο Κ. Σημίτης στην οδό Αναγνωστοπούλου δεν του ήταν αρκετό. Προχώρησε πάραυτα σε παλλαϊκό δημοψήφισμα (δημιουργώντας και τον παγκοσμίως πρωτότυπο θεσμό των «φίλων» του κόμματος, κάτι σαν πιο light και πιο low budget εκδοχή του full time κομματικού μέλους) για να αποκτήσει την ποθητή νομιμοποίηση. Βεβαίως ήταν τότε μοναδικός υποψήφιος, αλλά αυτό δεν μειώνει τη βαρύτητα της συντελεσθείσας θεσμικής επανάστασης.
Αυτές τις μέρες ο πρωθυπουργός φαίνεται έτοιμος για ένα δεύτερο άλμα στο δρόμο προς την επανίδρυση της Δημοκρατίας μας. Πρώτα στη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών με τον κ. Παπούλια και ύστερα στην ClosedGov.gr συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, έριξε, μεταξύ τυρού και αχλαδιού, την ιδέα του δημοψηφίσματος με ένα ερώτημα που παραμένει στην ακριβή του διατύπωση αδιευκρίνιστο, φαίνεται όμως ότι σε χονδρές γραμμές θα λέει: «Μου δίνετε την άδεια να σας κάνω ό,τι γουστάρουν οι δανειστές μας ή βγαίνουμε αύριο το πρωί από το ευρώ και κηρύσσουμε πτώχευση»; Κάτι σαν κι αυτό που είχε εισηγηθεί από τις Βρυξέλλες η κ. Δαμανάκη, την οποία αδίκως έσπευσαν να υποτιμήσουν οι γνωστοί εξυπνάκηδες των Αθηνών. Είναι φανερό ότι η Επίτροπος Αλιείας αισθάνεται στο πρωθυπουργικό περιβάλλον σαν το ψάρι στο νερό του.
Τα ερωτήματα του ανυποψίαστου παρατηρητή έρχονται αβίαστα: Ποια αλογόμυγα τσίμπησε τον ΓΑΠ και αναζητά ξαφνικά λαϊκή νομιμοποίηση στο ευρώ; Μήπως ρώτησαν κανένα όταν ψήφιζαν τη συνθήκη του Μάαστριχτ, την ένταξη στην ΟΝΕ, την υιοθέτηση του ευρώ ή τη συνθήκη της Λισαβώνας; Γιατί τώρα, σε μια στιγμή όπου κανένα κόμμα ή απόκομμα που εκπροσωπείται στη Βουλή δεν θέτει ζήτημα εξόδου από το ευρώ;- μέχρι και η κ. Παπαρήγα, για λόγους που αυτή θα γνωρίζει καλύτερα, δήλωσε ότι κάτι τέτοιο θα ήταν «καταστροφικό» αν γινόταν σήμερα, υπό τις υφιστάμενες συνθήκες. Ποια λογική μπορεί να δικαιολογήσει το δίλημμα «Μνημόνιο ΙΙ ή έξω από ευρώ» περισσότερο από τα διλήμματα «βουβωνική πανώλη ή ευρώ», «ισόβιος πρωθυπουργός ο Πάγκαλος ή ευρώ» και πάει λέγοντας; Αν αυτό που επιζητεί ο ΓΑΠ είναι η λαϊκή νομιμοποίηση στην πολιτική του γιατί δεν τη ζητάει ευθέως με τους δύο τρόπους που του είναι διαθέσιμοι: Είτε να θέσει σε δημοψήφισμα τα Μνημόνια Ι και ΙΙ, είτε να προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές;
Η απάντηση σε όλα αυτά είναι μάλλον απλή. Ο ΓΑΠ, η πολιτική κάστα και η οικονομική ολιγαρχία που εκπροσωπεί έχουν πανικοβληθεί βλέποντας την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, την Κέρκυρα, τα Χανιά κι άλλες μεγάλες πόλεις, τη μία μετά την άλλη, να μετατρέπονται σε ακυβέρνητες πολιτείες. Οι «Αγανακτισμένοι», το τεράστιο πλήθος όχι των «συνήθων υπόπτων» της Αριστεράς, αλλά των απλών ανθρώπων του μόχθου και της αγωνίας, οι πιο πολλοί «κοψοχέρηδες» των δύο κομμάτων εξουσίας που τους κυνηγάνε όπου βρεθούν κι όπου σταθούν, έτσι που να νοιώθουν σαν εκπρόσωποι κατοχικής δύναμης σε κατεχόμενη χώρα- όλα αυτά φέρνουν έναν αέρα «Αργεντινής» στην Ελλάδα και η έκρηξη είναι θέμα χρόνου, αν δεν γίνει τώρα, θα γίνει αύριο, αν δεν γίνει αύριο, θα γίνει μεθαύριο, πάντως θα γίνει και δεν θα είναι καθόλου όμορφη για τους κυβερνώντες.
Απέναντι σ’ αυτή την κατάσταση, ο ΓΑΠ και οι υποστηρικτές του έχουν δύο επιλογές: Η μία είναι να επιχειρήσουν μια «δημοκρατική» εκτόνωση, στο στιλ του Ντε Γκωλ μετά τον Μάη του ’68, με κάποιου είδους προσφυγή στις κάλπες. Μόνο που ο ΓΑΠ δεν είναι Ντε Γκωλ και η κυβέρνησή του δεν έχει τίποτα να δώσει στο οργισμένο πλήθος, όπως έκανε ο Γάλλος ηγέτης, για να το εκτονώσει, αντίθετα κάθε μέρα του παίρνει ακόμη περισσότερα. Υπό αυτές τις συνθήκες, αν πάει στις εκλογές κινδυνεύει να παρασύρει το ΠΑΣΟΚ όχι σε ήττα, αλλά σε διάλυση, ενώ αν πάει σε δημοψήφισμα κινδυνεύει να εισπράξει «όχι» ακόμη κι αν το ερώτημα που θα θέσει είναι «συμφωνείτε ότι ο ήλιος ανατέλλει από την ανατολή και δύει στη δύση» ή «συμφωνείτε ότι 2+2=4»;
Με αυτά τα δεδομένα, ο ΓΑΠ θα αναγκαστεί πιθανότατα να συρθεί στη δεύτερη λύση, στο Plan B που του υποδεικνύουν ήδη ισχυρά συγκροτήματα του Τύπου: Κάποιου είδους απολυταρχική εκτροπή, με συνδυασμό προβοκάτσιας (μια δεύτερη «Μαρφίν») ωμής καταστολής διαδηλωτών και απεργών, χάους και καταστροφών που θα οδηγήσει σε κήρυξη κατάστασης εκτάκτου ανάγκης. Ήδη η Θεσσαλονίκη ζει μέρες Φρειδερίκης και Παπάγου με την απαγόρευση συγκέντρωσης του Μίκη Θεοδωράκη και του κινήματός του από τον «προοδευτικό» Μπουτάρη (τον οποίο ψήφισαν και πολλοί αριστεροί), ενώ στο Κιλκίς είχαμε άσκηση ελληνικού στρατού και ΝΑΤΟϊκών με σενάριο την αντιμετώπιση εσωτερικών ταραχών.
Είναι πολύ πιθανό, όμως, η καταστολή να αποδειχθεί μπούμερανγκ για τους εμπνευστές της κι η πραγματική «άμεση Δημοκρατία» που γεννιέται στις πλατείες και τους δρόμους να θεριέψει και να καταπιεί τους εχθρούς της. Σαν έτοιμος από καιρό, ο Μαραθωνοδρόμος- Μπάτμαν που μια κακή μοίρα τον έκανε πρωθυπουργό της Ελλάδας, θα πετάξει στον ουρανό αυτής της χώρας που ποτέ του δεν χώνεψε, θα ανταποδώσει τον ευγενικό χαιρετισμό της ανοιχτής παλάμης σ’ αυτό το πλήθος που πάντα τον κορόιδευε για να κλείσει αυτό το σύντομο, κατάμαυρο κεφάλαιο της ελληνικής ιστορίας με την υποσημείωση: Ποτέ ένας τόσο μικρός άνθρωπος δεν έκανε τόσο μεγάλο κακό και ποτέ τόσο λίγοι δεν εξευτέλισαν τόσο πολύ, τόσο πολλούς…
--------------------------------------------------------------------------------
Ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου