20 χρόνια Φοίβος - Η κενότητα μιας μουσικής κληρονομιάς

Του Άρη Αλεξανδρή 

Ο Φοίβος δεν είναι ατάλαντος, αλλά έθεσε τις μεγάλες του δυνατότητες στην υπηρεσία της άπειρης επιχειρηματικής απληστίας των νεόπλουτων Ελλήνων μεγαλοπαραγόντων

Στην Ελλάδα έχουμε την τάση να αποθεώνουμε ό, τι κατακρίνουμε και να κατακρίνουμε ό, τι αποθεώνουμε χωρίς συναίσθηση της ιδιάζουσας ψυχοπαθολογίας που αυτή η παλινδρόμηση κρύβει. Ειδικά σε ό, τι αφορά τις καλλιτεχνικές τους ανησυχίες, οι Έλληνες ενθουσιάζονται εύκολα με το φανταχτερό μάρκετινγκ, φανατίζονται ασυλλόγιστα με το κενό περιεχόμενό του και με την πάροδο των ετών κατοχυρώνουν μια αξιοθαύμαστη πνευματική σύγχυση, μεταβαίνοντας από τη νεογιλή αφέλεια στις ενήλικες τύψεις.  

 

Η ειλικρίνεια, πάντως, ελλείπει από κάθε φάση της αισθητικής εξέλιξης. Το λάθος γίνεται με τρανταχτή βλακεία, η μετάνοια επέρχεται με εκκωφαντική σιωπή και η επανάληψη του λάθους ολοκληρώνει τον άδοξο κύκλο με πολύβουη θρασύτητα .

Στο παραπάνω πλαίσιο πιστεύω ότι εντάσσεται η καλλιτεχνική σχολή που δημιούργησε ο Φοίβος στην αρχή των 90s. Σε μία χρονική στιγμή που η ελληνική μουσική σκηνή αναζητούσε νέα είδωλα, για να απαλλαγεί από τη ναφθαλίνη των 80s και να βαδίσει προς το millennium με επαναπροσδιορισμένα μουσικολογικά standards, ο Φοίβος κλήθηκε να διαδραματίσει το ρόλο του pop καθοδηγητή, καθορίζοντας το γούστο και το αισθητικό κριτήριο μιας ολόκληρης γενιάς. Και το έκανε, με τον πιο αδυσώπητο τρόπο.

Ο Φοίβος πάντρεψε την ανάγκη του Έλληνα να αυνανίζεται μυρίζοντας το παρελθόν του με την άτεχνη ξενομανία του και δημιούργησε δυο νοθευμένες κατευθύνσεις που ενθουσίασαν το κοινό στο οποίο απευθύνθηκε: Από τη μια, εισήγαγε το αναβαθμισμένο ελαφρολαϊκό τραγούδι, που ήταν όσο μπανάλ έπρεπε για να αρέσει στη μαμά, αλλά αρκούντως πειραγμένο από ενορχηστρωτικής και στιχουργικής πλευράς για να βρει έρεισμα στη νεολαία. 

 

Από την άλλη, υλοποίησε την δική του εκδοχή περί σύγχρονης ποπ, δημιουργώντας ένα κακόγουστο αμάλγαμα ξενόφερτης λούπας και εγχώριας παραγωγής, για να συναρπάσει τα νεανικά αυτιά που είτε δεν μπορούσαν, είτε δεν ήθελαν να ανοίξουν το Mtv. 

 

Στο τέλος, πέτυχε να διαμορφώσει δυο ισχυρές τάσεις, οι οποίες τις περισσότερες φορές μπλέκονταν και μεταξύ τους με ακόμη πιο σχιζοφρενικό τρόπο από αυτόν που δημιουργήθηκαν, μιας και οι καλλιτέχνες που τις πρέσβευαν ήθελαν να φάνε απ’ όλες τις πίτες.


Η εδραίωση της αυτοκρατορίας του Φοίβου στα μουσικά και όχι μόνο, πράγματα της Ελλάδας ολοκληρώθηκε με την ανάδειξη συγκεκριμένων προσώπων στην κορυφή κάθε παραγόμενου είδους, τα οποία καθιερώθηκαν χάρη στη μανιώδη προώθηση γνωστών ομίλων επιχειρήσεων. Από ένα σημείο και μετά δεν επρόκειτο απλώς για προώθηση καλλιτεχνών, αλλά για μαζική προαγωγή ενός συγκεκριμένου lifestyle, γι’ αυτό και η προβολή του έργου του Φοίβου γινόταν τόσο καταιγιστικά και πολυπρισματικά.

 

 Το εφήμερο σουξέ κατέκτησε τη συλλογική συνείδηση όχι μόνο ως εύπεπτο καλλιτεχνικό προϊόν, αλλά και ως γενικότερη στάση ζωής. Το υλικό που σε αφθονία παρήγαγε ο Φοίβος έθρεψε ιλιγγιώδη budget εμετικών μπουζουκοπαραστάσεων, συντήρησε τον αυτιστικό πιλότο ραδιοφωνικών σταθμών, γέμισε όπως όπως την προϋπάρχουσα τηλεοπτική ένδεια, γέννησε πρωτογενή τηλεοπτικό πολτό και τελικά χάρισε καριέρες και περιουσίες σε πανομοιότυπες μετριότητες.

Ο Φοίβος δεν είναι ατάλαντος, αλλά έθεσε τις μεγάλες του δυνατότητες στην υπηρεσία της άπειρης επιχειρηματικής απληστίας των νεόπλουτων Ελλήνων μεγαλοπαραγόντων. Μεταμορφώθηκε σε μηχανή παραγωγής ανούσιων ήχων, που ακολουθώντας απαρέγκλιτα μια συγκεκριμένη μουσικολογική μεθοδολογία βύθισαν ένα άμαθο κοινό στο νοσηρό εθισμό και στην απάθεια.

 

 Δεν είναι o trash χαρακτήρας των περισσότερων δημιουργημάτων του που έφερε την προβλέψιμη παρακμή του. Το trash, άλλωστε, είναι μια μορφή τέχνης, όταν είναι γνήσιο και ενσυνείδητο. Αίτια της σημερινής κατρακύλας είναι η καταστροφική στασιμότητα στην οποία μοιραία  ο συνθέτης περιήλθε, η οκνηρία της διαρκούς κλωνοποίησης και η ψευδής αίσθηση ασφάλειας που του δημιούργησε η παραμονή στην χειροποίητη γυάλα του.


Η παρακμή της κουλτούρας του Φοίβου μεταφράζεται με κάθε λογιστικό δείκτη καθώς η γενιά που απερίσκεπτα τον εξύψωσε, τον βαρέθηκε με την ίδια ευκολία. Οι δίσκοι του έπαψαν να πουλάνε (στο πλαίσιο της γενικότερης ύφεσης των φυσικών κυκλοφοριών), τα τραγούδια του σταμάτησαν να κάνουν αίσθηση, το mainstream ενδιαφέρον κατακερματίστηκε και εξαπλώθηκε σε διαφορετικές οδούς και οι τραγουδιστές που γαλούχησε έγιναν ένα με την άμορφη μάζα των άπειρων επιλογών. 

 

Δεν αμφιβάλλω ότι στη συναυλία του θα υπάρξει κοσμοσυρροή- έχω όμως τις ενστάσεις μου ως προς το κατά πόσο η επιτυχία μπορεί να πιστωθεί στον Φοίβο. Οι ορδές νέων που θα παρευρεθούν στο ΟΑΚΑ ουσιαστικά θα τελέσουν το μνημόσυνο της γραφικής τους εφηβείας, το cult στοιχείο της οποίας είναι και το βασικό τους κίνητρο για να αγοράσουν εισιτήριο. 

 

 Ό,τι αποθεώθηκε στο παρελθόν, σήμερα αποκηρύσσεται, ακριβώς επειδή έγινε μόδα προτού γίνει αξία. Και εξαιτίας αυτής της καταστροφικής ανακολουθίας, η επετειακή συναυλία του Φοίβου είναι μια θλιβερή ρετροσπεκτίβα και όχι το σύμβολο ενός έργου σε εξέλιξη, όπως μάλλον θέλει να πιστεύει.

 

οι επιλογές των bold είναι δικές μας