Οι ευθύνες για τις πυρκαγιές στις χωματερές

Δημήτρης Κατσούλης

Οι συχνές πυρκαγιές στην Χωματερή του Αλιβερίου αλλά και της Κύμης και των Κριεζών  προκαλούν έντονες και δικαιολογημένες ανησυχίες διότι αναδεικνύουν την παντελή έλλειψη μέτρων διαχείρισης των χωματερών αυτών οι οποίες μάλιστα πρόκειται άμεσα να αποκατασταθούν και για να γίνει αυτό πρέπει να σταματήσει η λειτουργία τους. 

Ασφαλώς το άμεσο κλείσιμο των χωματερών για να υλοποιηθούν έργα αποκατάστασης δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα για τη διάθεση των απορριμμάτων στο διάστημα που μεσολαβεί έως την τελική εφαρμογή της λύσης που προωθείται για τη διάθεση των απορριμμάτων της Νότιας Εύβοιας.

Είναι βέβαιο ότι κάποιες από τις χωματερές αυτές θα εξακολουθήσουν να λειτουργούν και τα έργα αποκατάστασής τους θα καθυστερήσουν. Τούτο επιτάσσει κάτι πολύ απλό: την λήψη των αναγκαίων μέτρων για την ασφαλή – στο μέτρο του δυνατού- διαχείριση των ενεργών χωματερών. Τα μέτρα είναι συγκεκριμένα και γνωστά από πολλά χρόνια πριν. Μάλιστα οι περισσότεροι Δήμαρχοι του Νομού έχουν βρεθεί κατηγορούμενοι για έλλειψη όλων ή μερικών από τα αναγκαία μέτρα. Ακόμη και εκείνοι που κατά γενική ομολογία είχαν λάβει τα περισσότερα από αυτά και έκαναν υποδειγματική διαχείριση των χωματερών. Σήμερα ίσως οι αρμόδιοι για τον έλεγχο της τήρησης του νόμου να ετοιμάζονται για την ραστώνη του καλοκαιριού.

•   Η περίφραξη του χώρου της χωματερής είναι το πρώτο μέτρο που πρέπει να λαμβάνεται. Περίφραξη συγκεκριμένου ύψους (3 μέτρων) και γύρω από αυτή να υπάρχει ζώνη πυρασφάλειας τουλάχιστον είκοσι (20) μέτρων, συνήθως απαιτείται πενήντα (50)μέτρων. 
•   Στην χωματερή πρέπει να υπάρχει επαρκής δεξαμενή ή παροχή ύδροδότησης και πυροσβεστικός κρουνός.
• Πρέπει σε καθημερινή βάση να γίνεται ταφή των απορριμμάτων και γιαυτό τον λόγο να υπάρχει εκεί χωματουργικό μηχάνημα με χειριστή. Στο μέτρο του δυνατού και όταν δεν υπάρχει στον χώρο επάρκεια χώματος χρειάζεται να διαμορφωθεί αποθήκη αδρανών υλικών για την ταφή.
• Στη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, ιδίως όταν το δελτίο κινδύνου πυρκαγιών δείχνει  πορτοκαλί και κόκκινο απαιτείται η παρουσία φύλακα στην χωματερή. Τον υπόλοιπο χρόνο η επιτήρηση του χώρου, η καλή λειτουργία του συστήματος υδροδότησης, η καλή κατάσταση της περίφραξης και η αποτελεσματική ταφή των απορριμμάτων αποτελεί κρίσιμη υποχρέωση του υπευθύνου της υπηρεσία καθαριότητας.

Πολλά αν όχι όλα από όσα αναφέρονται πιο πάνω δεν υπάρχουν στις ενεργές χωματερές του Δήμου Κύμης Αλιβερίου. Συνεπώς η ανεξέλεγκτη απόθεση των απορριμμάτων και οι αναφλέξεις δημιουργούν τις συνθήκες μίας μεγάλης οικολογικής βόμβας που θέτει σε άμεσο κίνδυνο την δημόσια υγεία αλλά και τις περιουσίες των πολιτών όταν η πυρκαγιά ξεφύγει από την χωματερή.

Μετά τις τελευταίες πυρκαγιές στη χωματερή του Αλιβερίου καταγγέλθηκε η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας για την μη απομάκρυνση τοξικών αποβλήτων που είχαν απορριφθεί απολύτως παράνομα στην από τότε απαράδεκτη χωματερή. Ασφαλώς οι ευθύνες των ελεγκτικών υπηρεσιών της Περιφέρειας είναι μεγάλες. Τεράστιες είναι και οι ευθύνες των εισαγγελικών αρχών που λαμβάνουν γνώση των καταγγελιών για την κατάσταση των χωματερών και δεν παρεμβαίνουν άμεσα. Η απουσία ελέγχου αποθρασύνει τους υπαίτιους, δηλαδή τους αρμόδιους για την φύλαξη των χωματερών, την εφαρμογή όλων των παραπάνω μέτρων και την όσο το δυνατόν εύρυθμη λειτουργία των χωματερών μέχρις ότου αυτές κλείσουν.

Γιαυτό ακριβώς δεν συμβάλλουν στην άμεση και αποτελεσματική κινητοποίηση των αρμοδίων και στην επιβολή της ευθύνης που έχουν οι αρμόδιοι, όλοι εκείνοι που δήθεν διαμαρτύρονται αλλά απευθύνονται σε λάθος κατεύθυνση, δηλαδή κτυπάνε το σαμάρι και όχι το γαϊδούρι. Το γαϊδούρι θα συνεχίσει ανενόχλητο να στέκεται «σαν γύφτικο σκεπάρνι» και δεν θα κινηθεί καθόλου.

Ούτε ασφαλώς μπορεί να αποτελεί δικαιολογία ο ισχυρισμός ότι βρίσκονται σε εξέλιξη μελέτες αποκατάστασης ή προχωρούν οι διαδικασίες για την ορθολογική διαχείριση των απορριμμάτων. Η υπόθεση αυτή είναι παντελώς άσχετη με το γεγονός της ασύδοτης και ανεξέλεγκτης λειτουργίας των ενεργών χωματερών. Ακόμη και όταν όλα αυτά κάποτε γίνουν έως την τελευταία μέρα λειτουργίας των ενεργών χωματερών η υποχρέωση τήρησης των μέτρων προστασίας και σωστής διαχείρισης θα ισχύει στο ακέραιο και οι ευθύνες των αρμοδίων επίσης θα ανήκουν ακέραιες στη Δημοτική Αρχή. Οι πολίτες και κυρίως οι κάτοικοι που εισπνέουν τις διοξίνες πρέπει να γνωρίζουν την αλήθεια χωρίς υπεκφυγές.

Για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία και για να αποδίδονται «τα του καίσαρος τω καίσαρι». Απόλυτα μοναδικός υπεύθυνος για την τήρηση των μέτρων ασφαλούς διάθεσης των απορριμμάτων στις χωματερές, για να μην προκαλούνται πυρκαγιές και να μην απορρίπτονται τοξικά απόβλητα είναι η Δημοτική Αρχή. Οι δημότες πληρώνουν ανταποδοτικά δημοτικά τέλη και πρέπει μέρος αυτών να διασφαλίζει την σωστή διάθεση των απορριμμάτων χωρίς να τους ανταποδίδονται διοξίνες, βρωμιά και δυσωδία. Υπεύθυνοι είναι και οι δημότες που τα ανέχονται όλα αυτά και σωπαίνουν.