Διαβούλευση για τα σχέδια διαχείρισης υδατικών πόρων : ενστάσεις επί της ουσίας και επί της διαδικασίας.

της Δέσποινας Σπανούδη

Η παρουσίαση του σχεδίου που έγινε στις 21/6 στην Λιβαδειά οργανώθηκε από την Γ.Γ. Υδάτων του ΥΠΕΚΑ.. Η συμμετοχή τοπικών φορέων και ενδιαφερόμενων ήταν πολύ χαμηλή σε μια αρκετά ακριβή διοργάνωση που ωστόσο δεν είχε προετοιμαστεί: ακόμη και η υποτυπώδης ηλεκτρονική πρόσκληση που είχε σταλεί λίγες ημέρες πριν, δεν ανέφερε παρά τον τίτλο και τον τόπο.

Η παρουσίαση, αντί να εστιάσει στα συμπεράσματα και τις προτάσεις του σχεδίου, αναλώθηκε επί πολλές ώρες στην περιγραφή της μεθοδολογίας με αποτέλεσμα να μείνουμε ελάχιστοι μέχρι το τέλος.  Ως προς το περιεχόμενο του σχεδίου με μια πρώτη προσέγγιση:

• Δεν αποτιμήθηκε η ύπαρξη του εξασθενούς χρωμίου στα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα (με την εξαίρεση του Ασωπού για τον οποίο έχει εκδοθεί ειδικό χαμηλό όριο). Ωστόσο όπως επισημάναμε, η επιβάρυνση με τον συγκεκριμένο καρκινογόνο ρύπο, όχι μόνο έχει τεράστιες οικολογικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, αλλά λαμβάνεται υπόψη και από τα Υπουργεία (Υγείας και Περιβάλλοντος) που ζητούν να μετριέται από τους Δήμους. Επιπλέον ήδη επηρρεάζει αποφασιστικά τη διαχείριση υδάτινων πόρων αφού στις εκτεταμένες επιβαρυμένες περιοχές
• της Βοιωτίας και της Εύβοιας γίνονται έργα μεταφοράς νερού από Μόρνο και Υλίκη τόσο για ύδρευση όσο και για άρδευση.
• Η αδρή διαβάθμιση της ποιοτικής κατάστασης των υδάτινων πόρων σε καλή –κακή δεν αποτυπώνει την τεράστια καταστροφή σε περιοχές ανεξέλεγκτης βιομηχανικής ρύπανσης και δεν δημιουργεί συνέπειες ως προς την πλήρη ακαταλληλότητα του νερού για χρήση από τις βιομηχανίες τροφίμων και ποτών.
• Τα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν λήφθηκαν από υπάρχουσες μετρήσεις και μελέτες χωρίς πρωτογενή αποτύπωση για τις ανάγκες του τόσο σοβαρού αυτού σχεδίου
• Ως προς τα προτεινόμενα μέτρα που είναι αρκετά, υπάρχουν ωστόσο ελλείψεις και γενικότητες τις οποίες επισημάναμε. Ενδεικτικά :
• δεν αποτιμάται η επιβάρυνση των υδατικών πόρων λόγω των εξορυκτικών δραστηριοτήτων σε Φωκίδα, Φθιώτιδα, Βοιωτία, Εύβοια
• προσδιορίζεται η παύση της διάθεσης των εκατομμυρίων τόνων μεταλλευτικών αποβλήτων σε Αντίκυρα (Κορινθιακός) και Λάρυμνα (β. Ευβοικός) αλλά χωρίς να ορίζεται ο τρόπος διαχείρισης
• δεν υπάρχει καμμία καταγραφή και πρόταση για τα μικρά υδροηλεκτρικά που πολλαπλασιάζονται χωρίς αποτίμηση των επιπτώσεων τους
• προτείνεται ο «εκσυγχρονισμός» του πλαισίου προστασίας της Υλίκης αλλά δεν είναι σαφές σε πια κατεύθυνση
• προτείνεται η αλλαγή του χωροταξικού των υδατοκαλλιεργειών - ένα θέμα για το οποίο δίνεται αγώνας για την τροποποίησή του- αλλά δεν προσδιορίζονται προτεινόμενες τροποποιήσεις (π.χ. ποιές περιοχές πρέπει να εξαιρεθούν)
• θα πρέπει να υπάρξει ηλεκτρονική χαρτογράφηση της ποιοτικής και ποσοτικής κατάστασης όλων των γεωτρήσεων και on-line δυνατότητα παροχής και λήψης στοιχείων
• θα πρέπει να προταθεί η ύπαρξη ορίου για το εξασθενές χρώμιο –θεωρούμε ότι δεν πρέπει να ανιχνεύεται στο πόσιμο νερό καθώς και ορίων τοξικών ρύπων και βαρέων μετάλλων σε τρόφιμα-ποτά.
• ο περιορισμός νερού και φυτοφαρμάκων στη γεωργία πρέπει να περιλαμβάνει τη χρήση κλειστών, αυτοματοποιημένων συστημάτων άρδευσης και στάγδην άρδευση καθώς και εφαρμογή προγραμμάτων ορθολογικής χρήσης αγροχημικών
• θα πρέπει να δοθεί ιεράρχηση και χρονοδιάγραμμα εφαρμογής
• θα πρέπει να ζητηθεί γνωμοδότηση και από τα δημοτικά συμβούλια

Σε γενικές γραμμές θεωρούμε ότι το πρόβλημα των νερών στην περιοχή μας αφορά τόσο τα ποιοτικά (κυρίως ρύπανση από βιομηχανικά/ αστικά/ αγροτικά στερεά και υγρά απόβλητα σε Ευβοικό – Κορινθιακό- Μαλιακό, καθώς και σε ποτάμια και υπόγεια νερά σε μεγάλο μέρος της Βοιωτίας, της Εύβοιας και σε τμήμα του Σπερχειού) όσο και τα ποσοτικά χαρακτηριστικά (μεταφορά νερού από Φωκίδα και Βοιωτία προς την Αττική).

Επίσης ένα ιδιαίτερα κρίσιμο θέμα που έχει ήδη ανοίξει είναι η ιδιωτικοποίηση των υδάτινων πόρων. Θεωρώντας ότι το νερό είναι κοινωνικό και περιβαλλοντικό αγαθό με οικονομικές συνέπειες αλλά όχι οικονομικο/εμπορικό αγαθό, θεωρούμε ότι οι προτάσεις για την τιμολογιακή πολιτική πρέπει να συνεκτιμούν την δικαιοσύνη στη χρήση του νερού και την απρόσκοπτη πρόσβαση όλων σε επαρκείς ποσότητες. Τέλος οι φορείς διαχείρισης και διανομής πρέπει να βρίσκονται κάτω από δημόσιο έλεγχο και ιδιοκτησία.