Δημήτρης Μυταράς: ζωγράφος, δάσκαλος και φίλος

 Μια μεγάλη έκθεση για τον Δημήτρη Μυταρά η οποία διοργανώνεται προς τιμήν του. «Ο Δημήτρης Μυταράς και οι συνεργάτες του στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών» εγκαινιάζεται σήμερα στο Μουσείο Μπενάκη, κτίριο Πειραιώς, και θα διαρκέσει μέχρι τις 8 Μαρτίου.

Σοβαρά προβλήματα υγείας, που έχουν βλάψει ανεπανόρθωτα την όρασή του, αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια ο Δημήτρης Μυταράς, ο χαρισματικός ζωγράφος, ο παθιασμένος δάσκαλος. Ωστόσο οι φίλοι του δεν τον ξεχνούν. Τον τιμούν με τη μεγάλη έκθεση «Ο Δημήτρης Μυταράς και οι συνεργάτες του στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών», που εγκαινιάζεται σήμερα στο Μουσείο Μπενάκη, κτίριο Πειραιώς.
Χθες το μεσημέρι ήταν όλοι εκεί: ο Αγγελος Δεληβορριάς, η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, ο Τριαντάφυλλος Πατρασκίδης, ο Ζαχαρίας Αρβανίτης, που επιμελείται την έκθεση, ο Τάκης Μαυρωτάς. Για να σκιαγραφήσουν την πολύχρονη πορεία του στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών από το 1975 έως το 2001 και να υπογραμμίσουν την καλλιτεχνική προσφορά του. Για να στηρίξουν τη σύντροφό του Χαρίκλεια Μυταρά, κινητήριο δύναμη του Εργαστηρίου Τέχνης Χαλκίδας εδώ και 35 χρόνια.
«Είναι ένας μεγάλος και γενναίος φίλος, που συμπαραστεκόταν πάντα στους μαθητές και συνεργάτες του, ενώ ήταν πάντα παρών στην κοινωνική ζωή του τόπου. Κυρίως είναι ένας πολύ μεγάλος ζωγράφος. Να ξέρουμε τι έχουμε και να το εκτιμούμε όταν το έχουμε», υπογράμμισε η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα. Η οποία αποκάλυψε και μια άλλη ιδιότητά του: γράφει εξαιρετικά ποιήματα. Η ίδια χαρακτήρισε τον 81χρονο ζωγράφο ως τον μεγαλύτερο σχεδιαστή της σύγχρονης εικαστικής σκηνής μας. «Αν τον βγάλεις από την ελληνική ιστορία της τέχνης, τότε καταλαβαίνεις ότι θα μείνει φτωχή».
Παρότι έχει καθιερωθεί ως ζωγράφος του χρώματος, η δεξιοτεχνία του στο σχέδιο αναδεικνύεται στα έργα της έκθεσης, ακόμα και της νεότητάς του - υπάρχουν πορτρέτα από τα εφηβικά του χρόνια και τοπία από τον στρατό. Αντιπροσωπεύονται ασφαλώς όλες οι σημαντικές περίοδοι της πολύχρονης πορείας του με τις ενότητες «Καθρέφτες» (1960-64), «Δικτατορία» (1966-70), «Επιτύμβια» (1971-76), «Πορτρέτα» (1977-87), «Σκηνές θεάτρου» (1988-91), ενώ τα έργα του συνομιλούν με δημιουργίες των συνεργατών του, οι οποίοι είχαν την πρωτοβουλία της έκθεσης. Aνάμεσά τους οι: Θ. Πανουριάς, Μ. Γαβαθάς, Τ. Πατρασκίδης, Δ. Κούκος, Α. Αντωνόπουλος, Μ. Σιάμκουρη, κ.ά. Δεν θα δείτε όμως ούτε μια αυτοπροσωπογραφία του Μυταρά, καθώς ο ίδιος θεωρεί ότι στα πρόσωπα των φίλων ζωγραφίζει τον εαυτό του.
«Πέτσινα γάντια», 1997   «Αν ξύσεις ένα έργο τέχνης θα τρέξει αίμα», έχει πει ο αγαπητός καλλιτέχνης. «Εχει καταθέσει την ψυχή, τα βιώματα, την ανθρωπιά του στα έργα του», συνέχισε η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης. «Είναι ανθρωποκεντρικός ζωγράφος, ο άνθρωπος είναι εκεί ακόμα κι όταν απουσιάζει. Συχνά πλάι του βρίσκονται τα σκυλιά που λατρεύει. Ομως και τα άψυχα, όπως οι καθρέφτες, αποτελούν προέκταση και προβολή των ανθρώπων».
Τα έργα που έκανε στα χρόνια της δικτατορίας, με τις αρχαιολογικές και κλασικιστικές αναφορές, «αποτελούν ένα ειρωνικό σχόλιο για τις ιστορικές περιπέτειες της νεότερης Ελλάδος». Ομως επίκαιρα αποδεικνύονται και τα πορτρέτα των κοσμικών των τελευταίων δεκαετιών, που ποζάρουν με ακριβά ενδύματα και πολυτελή αυτοκίνητα. «Είναι η εικόνα της φούσκας που μας οδήγησε στη σημερινή κρίση».
«Γυναίκα και σκύλος», 1994   Διόλου τυχαία χαρακτηρίζουν τον Μυταρά και καινοτόμο δάσκαλο. Από το 1975, που ανέλαβε αρχικά το Προκαταρκτικό και στη συνέχεια το Α’ Εργαστήριο Ζωγραφικής στην ΑΣΚΤ, «έφερε φρέσκο αέρα στη σχολή και αποτέλεσε σύγχρονο πρότυπο», όπως υπογράμμισε ο συνάδελφός του Τρ. Πατρασκίδης. Συγκεκριμένα εμπλούτισε το πρόγραμμα εισάγοντας το βασικό σχέδιο, τις ασκήσεις γλυπτικής, χαρακτικής και φωτογραφίας, ανέλαβε ερευνητικά προγράμματα με κοινωνικά και οικολογικά θέματα. Υποστήριξε τους μαθητές του με ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Εδωσε μάχη για την ύπαρξη τμήματος Ιστορίας της Τέχνης πιστεύοντας ότι η δημιουργία είναι και υπόθεση πνευματική, όχι μόνο χειρωνακτική. Κι όταν η σχολή εγκαταστάθηκε στα νέα κτίρια στην οδό Πειραιώς, οργάνωσε την αίθουσα για τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τις προβολές· ακόμα και έναν χώρο για καφέ και συζήτηση.
Χαρίκλεια Μυταρά: «Να προχωρήσει το μουσείο του στη Χαλκίδα»
Εμφανώς συγκινημένη ήταν η σύντροφος ζωής του Δημήτρη Μυταρά, η Ζουζού, όπως την αποκαλούν χαϊδευτικά. Οταν την πλησιάσαμε για να ρωτήσουμε για την πορεία της υγείας του, εξέφρασε την πικρία της που η Ακαδημία Αθηνών τον διέγραψε στις αρχές του 2013, επειδή δεν παρακολουθούσε τις συνεδριάσεις της. «Στείλαμε σε όλους τους ακαδημαϊκούς τις γνωματεύσεις για την ασθένειά του και επιστρέψαμε τα χρήματα που είχε λάβει», μας είπε. Ο ίδιος επιμένει: «Το να είμαι ακαδημαϊκός δεν μου προσθέτει τίποτα». Επιθυμία της πλέον είναι να γίνει το Μουσείο Δημήτρη Μυταρά στην πατρίδα του, τη Χαλκίδα, ένα βιομηχανικό κτίριο κοντά στο εμπορικό λιμάνι, που θα στεγάσει τη μοναδική συλλογή του ζωγράφου με σπάνια κοχύλια και αντιπροσωπευτικά έργα του. Η πρωτοβουλία του δήμου εκκρεμεί εδώ και 10 χρόνια.
Info:
Εκθεση «Ο Δημήτρης Μυταράς και οι συνεργάτες του στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών»- μέχρι 8 Μαρτίου.
Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138, τηλ.: 210-3453111.