ΤΟ ΝΕΟ ΠΕΠ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2014-2020 ΣΕ ΒΙΑΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΧΗΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ

Άρθρο του Δημήτρη Κατσούλη

Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας  έθεσε σε διαβούλευση το Σχέδιο του νέου ΠΕΠ 2014-2020 καθώς και το κείμενο της  «Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης για την Περιφέρεια της Στερεάς Ελλάδας» που υποχρεωτικά συνοδεύει το Σχέδιο του ΠΕΠ προκειμένου να το υπαγάγει στους στόχους της στρατηγικής για την Ευρώπη 2020 για την βιώσιμη «έξυπνη» και καινοτόμα ανάπτυξη. Τα κείμενα παραμένουν στη διαβούλευση έως τις 15 Ιουλίου ενώ δημοσιεύτηκαν μόλις στις 9 Ιουλίου.

Το απερχόμενο Περιφερειακό Συμβούλιο θα αποφανθεί επί αυτών την προσεχή Τετάρτη 16 Ιουλίου 2014. Η κοινωνία της Στερεάς Ελλάδας, οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, οι επαγγελματικές και κοινωνικές οργανώσεις της Περιφέρειας πρέπει να τοποθετηθούν εντός πέντε ημερών σε κείμενα θέσεων και αρχών που χαρακτηρίζονται από πολυδαίδαλες διαδρομές. Ο χρόνος δεν είναι επαρκής για ουσιαστική διαβούλευση πολύ δε περισσότερο για διάλογο και διαμόρφωση προγραμματικών συνθέσεων. Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και η απερχόμενη Ηγεσία δεν χαρακτηρίζονται ασφαλώς από την αντίληψη της συμμετοχικής διακυβέρνησης και συνεπώς αυτή η επιχείρηση τυπικής ολοκλήρωσης της φάσης της διαβούλευσης δεν αποτελεί ούτε εξαίρεση ούτε έκπληξη.

Επί της ουσίας, οι κατευθύνσεις είναι προδιαγεγραμμένες τόσο από την αρχιτεκτονική του Συμφώνου Εταιρικής Σχέσης 2014-2020, δηλαδή του νέου ΕΣΠΑ, όσο και από το Πρόγραμμα που έχει ήδη εγκριθεί σε  εθνικό επίπεδο. Η ένταξη της Περιφέρειας στην κατηγορία των «Περιφερειών σε Μετάβαση» περιορίζει ακόμη περισσότερο την ευελιξία του προγραμματισμού αφού περιορίζει πόρους και επιλεξιμότητες. Σε αυτή πάντως την έτσι και αλλιώς στενάχωρη κατάσταση έρχεται η σπουδή μίας Περιφερειακής Ηγεσίας που αποφεύγει συστηματικά τη διαβούλευση, δεν έχει δείξει ικανότητα σύνθεσης του περιφερειακού συλλογικού συμφέροντος, δεν έχει η ίδια την αναγκαία πολιτική συνοχή έτσι ώστε να σχεδιάζει και να προωθεί πολιτικές ενδοπεριφερειακής συνοχής. Κοντά σε όλα αυτά είναι μία ηγεσία χωρίς  ικανή πολιτική νομιμοποίηση αφού βρίσκεται λίγες μόνο εβδομάδες πριν την λήψη της θητείας της.

Από την άλλη πλευρά, η επερχόμενη ανάληψη της  διακυβέρνησης στην Περιφέρεια και στους Δήμους από νέες και εν πολλοίς μη πληροφορημένες Ηγεσίες επιβάλλει τώρα  όσο ποτέ άλλοτε την ουσιαστική διαβούλευση της οποίας όμως πρέπει να προηγηθεί  πλήρης ενημέρωση για τα δεδομένα, την αρχιτεκτονική και τις δαιδαλώδεις συναρτήσεις του νέου ΕΣΠΑ που τα νέα αιρετά όργανα θα κληθούν να διαχειριστούν και στο οποίο έχουν εναποθέσει πολλές από τις «προγραμματικές τους ψευδαισθήσεις».  Το ότι δεν έχουν αναλάβει καθήκοντα έχει μόνο μικρή και μάλλον τυπική σημασία. Υπάρχουν τρόποι συμμετοχής τους σε οργανωμένη και αποδοτική διαβούλευση, έστω και σε αυτόν τον στενάχωρο χρόνο. Τίθεται συνεπώς ένα μείζον ζήτημα πολιτικής νομιμοποίησης της διαδικασίας διαβούλευσης.

Τέλος, ως προς το περιεχόμενο του Σχεδίου δεν φαίνεται να έχει ληφθεί υπόψη η πολιτική προτεραιότητα της ενδοπεριφερειακής αναπτυξιακής συνοχής αφού μεγάλες περιοχές της Περιφέρειας δεν θα βρουν εύκολα θέση στις προτεραιότητες που προκρίνει το Σχέδιο ενώ αφήνει στο περιθώριο της προγραμματικής προσέγγισης κρίσιμα για τις τοπικές κοινωνίες εργαλεία όπως η Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία των Τοπικών Κοινοτήτων, εργαλείο που το παραπέμπει στο Τομεακό της Αγροτικής Ανάπτυξης χωρίς να προσδιορίζει κριτήρια περιφερειακής αξιολόγησης, ή τις Ολοκληρωμένες δράσεις για βιώσιμη αστική ανάπτυξη για τις οποίες αποφεύγει την αναγωγή στο περιφερειακό επίπεδο, πράγμα που το κάνει ανεπιτυχώς με την Ολοκληρωμένη Εδαφική Επένδυση την οποία εστιάζει μονοσήμαντα στην εκτός Εύβοιας μητροπολιτική περιοχή της Χαλκίδας, δηλαδή στην άτυπη βιομηχανική περιοχή της Νότιας Βοιωτίας ενώ πεδίο εφαρμογής με τα ίδια χαρακτηριστικά αποτελεί και η μητροπολιτική περιοχή της Χαλκίδας συμπεριλαμβανομένης και μέρους της Δημοτικής Ενότητας Μεσσαπίων. Στην επεξεργασία του αναπτυξιακού οράματος και των προτεραιοτήτων έπρεπε προφανώς να είχαν μεγαλύτερη συμμετοχή οι Περιφερειακές Ενότητες. Είναι κρίσιμο οι επιμέρους περιφερειακές κοινωνίες της Στερεάς που υποφέρουν στη δίνη της κρίσης να βρουν ελπίδα ανάκαμψης αλλά και σαφείς επιμέρους αναπτυξιακούς στόχους στο νέο ΠΕΠ προσαρμόζοντάς τους στους λίγους πόρους και στις θεματικές προτεραιότητες. Οι χιλιάδες άνεργοι της Εύβοιας και της Στερεάς, οι επαγγελματίες, ο κόσμος της παραγωγής αγωνιούν γιαυτές τις απαντήσεις. Το κείμενο του υπό διαβούλευση Σχεδίου βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση από την αγωνία και την ανάγκη της ευβοϊκής και της στερεοελλαδίτικης κοινωνίας.

Από την ανάλυση που συνοδεύει το υπό διαβούλευση Σχέδιο απουσιάζει και κάτι άλλο, πολύ σημαντικό: Η αξιολόγηση των αναπτυξιακών μεταβολών που επήλθαν στην Στερεά Ελλάδα από την εφαρμογή των προηγουμένων Κοινοτικών πλαισίων Στήριξης. Η μέτρηση αποτελεσμάτων θα ήταν χρήσιμη για να κατανοηθεί η συσχέτιση στόχων και αποτελεσμάτων και στον νέο προγραμματισμό. Το νέο Πρόγραμμα όμως έχει στο επίκεντρο τη διαρκή αξιολόγηση στόχων και αποτελεσμάτων. Η μέτρηση των τελευταίων είναι και το κλειδί για την ροή της χρηματοδότησης. Αυτό προϋποθέτει καλύτερο προγραμματισμό και αποτελεσματικότερη διοίκηση των δράσεων που θα ενταχθούν. Προϋποθέτει γνώση και επίγνωση των δυσκολιών και των απαιτήσεων της νέας προγραμματικής περιόδου. Με άλλα λόγια είναι αναγκαία η πολιτική και διαχειριστική σοβαρότητα.

http://dimitris-katsoulis.blogspot.gr/2014/07/2014-2020.html#more