Για τη "στρατηγική" της κυβέρνησης και τα περί Greek exit.

Του Γιώργου Σταθάκη

Η κυβέρνηση φαίνεται απόλυτα αποφασισμένη να ολοκληρώσει τα συμφωνηθέντα του Μνημονίου 2. Ιδιωτικοποιήσεις στον μέγιστο δυνατό βαθμό, 11,5 δισ. νέων περικοπών, μηδενισμός του πρωτογενούς ελλείμματος εντός του 2012 και δημιουργία πλεονάσματος το 2013-2015.

Με την εφαρμογή των ιδιωτικοποιήσεων εξπρές και τα 11,5 δισ. τελειώνει πρακτικά το Μνημόνιο. Τα οποία μέτρα στο μέλλον θα εκπορεύονται από τις νέες αποκλίσεις στα δημόσια έσοδα και δαπάνες.

Η πραγματικότητα είναι φυσικά λίγο διαφορετική. Είναι όνειδος ότι η προηγούμενη κυβέρνηση υπέγραψε δημοσιονομική προσαρμογή με απόλυτα νούμερα (11,5 δισ.) και όχι την προσαρμογή των δαπανών ή των εσόδων ως ποσοστό του ΑΕΠ. Τότε η ύφεση θα ήταν μέρος της δημοσιονομικής διαχείρισης και όχι όπως τώρα, που καλείται να κάνει τις προσαρμογές ανεξαρτήτως της ύφεσης. Έτσι το "απόλυτο" μέγεθος των 11,5 δισ. είναι λίγο ή πολύ "εικονικό", ακόμα και για τους θιασώτες του Μνημονίου. Οι πραγματικές περικοπές θα είναι περίπου 6 με 6,5 δισ. και οι υπόλοιπες θα είναι "πλασματικές".

Η κυβέρνηση ελπίζει ότι αυτές οι περικοπές θα εξισορροπηθούν από μία επιπρόσθετη ρευστότητα προς την οικονομία περίπου ίδιου μεγέθους. Τα ΕΣΠΑ θα δώσουν 1,5 με 2 δισ., το ταμείο για τις ΜΜΕπιχειρήσεις 1,5 δισ. και διάφορα άλλα προγράμματα άλλο 1,5 δισ. Συνεπώς με το ισοζύγιο μέτρων και ρευστότητας σχετικά σταθερό, τεκμαίρεται ότι στη διάρκεια του χειμώνα δεν θα επιβαρυνθεί επιπρόσθετα η ύφεση. Οι "αυτόματοι πολλαπλασιαστές" φυσικά θα συνεχίζουν να συρρικνώνουν την οικονομία, αλλά τα νέα μέτρα δεν θα τους επιταχύνουν, κατά το "αισιόδοξο" σενάριο της κυβέρνησης.

Από εκεί και πέρα η κυβέρνηση προσδοκά τα "καλά". Αφαίρεση των χρημάτων της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, ύψους 50 δισ., από το δημόσιο χρέος, οπότε το χρέος μένει κοντά στα 300 δισ. Νέο γενναίο "κούρεμα" του χρέους στις αρχές του χρόνου, κατά 100 περίπου δισ., που θα το φέρει κοντά στα 200 δισ., ή περίπου στο 100% του ΑΕΠ. Έκτοτε το χρέος θα γίνει βιώσιμο, καθώς η εξυπηρέτησή του μειώνεται στο βάθος 20ετίας, από το εξωπραγματικό 8% στο διαχειρίσιμο 4% του ΑΕΠ.

Το ΔΝΤ, με τις παραπάνω εξελίξεις, φιλοδοξεί να διασωθεί από το "αδιέξοδο" στο οποίο το έχει οδηγήσει το "ελληνικό πρόγραμμα". Το πρόγραμμα δεν είναι βιώσιμο και μόνο η διαγραφή μεγάλου μέρους του χρέους μπορεί να το καταστήσει στα χαρτιά εφαρμόσιμο. Ταυτόχρονα το ΔΝΤ ανανεώνει τον ρόλο του στην Ευρώπη εν όψει της ένταξης σε "μνημονιακού τύπου" προγράμματα του συνόλου του ευρωπαϊκού Νότου. Η αύξηση των πόρων του ΔΝΤ καλείται να συμβάλει στο νέο πακέτο διάσωσης, όχι πλέον των μικρών χωρών, αλλά του συνόλου της Ευρωζώνης, το οποίο θα είναι μεγάλο και αναγκαστικά πολύ "σκληρό". Τα 2 τρισ. που χρειάζονται για την αναχρηματοδότηση των τραπεζών και του δημόσιου χρέους των κρατών θα προκύψουν κατά ένα μέρος από την εκτύπωση χρήματος, κατά ένα μέρος από τον δανεισμό των ισχυρότερων προς τις αδύναμες οικονομίες και κατά ένα μέρος από το ΔΝΤ.

Αυτό "δοκιμάζει τα νεύρα" του υπολοίπου κόσμου, -των ΗΠΑ, της Κίνας, του Καναδά, της Βραζιλίας και λοιπών-, καθώς οι ασφαλείς προβλέψεις μιλούν για παγκόσμια ύφεση το 2013, με δυσοίωνες προβλέψεις στη συνέχεια. Επιπρόσθετα η ιαπωνική εμπειρία συνηγορεί ότι η Ευρωζώνη μπορεί να δοκιμαστεί από μία μακρά περίοδο στασιμότητας με αυξημένο δημόσιο χρέος, κάτι για το οποίο η Ε.Ε. δεν είναι προετοιμασμένη και δεν φαίνεται να μπορεί έγκαιρα να προετοιμαστεί.

Η "στρατηγική" της κυβέρνησης έχει πολλούς αστάθμητους παράγοντες, πολιτικούς και οικονομικούς, εσωτερικούς και διεθνείς. Θα αντέξει "πολιτικά" η κυβέρνηση από τις αναμενόμενες αντιδράσεις, θα σταθεροποιηθούν ή θα καταρρεύσουν τα δημόσια έσοδα μέχρι το τέλος του χρόνου, θα ολοκληρωθούν οι ευρωπαϊκές διαδικασίες ή θα εμπλακούν σε ένα νέο γαϊτανάκι αναβολών και διαδοχικών κρίσεων; Επιπρόσθετα, πώς θα επηρεαστεί η διεθνής κατάσταση από τις αμερικανικές εκλογές, πόσο ραγδαίες θα είναι οι εξελίξεις σε Ισπανία και Ιταλία; Μήπως τελικά η παγκόσμια ύφεση συμπαρασύρει όλα τα προηγούμενα;

Η Greek exit, που φημολογείται όσο ποτέ, δεν συμμερίζεται τίποτα από τα παραπάνω, καθώς περιορίζεται στα στατικά μεγέθη και επενδύει στην ιδέα της αδράνειας και των γερμανικών εμμονών. Διαχειρίσιμη ή μη, η ελληνική κρίση αποτελεί αυτή τη στιγμή δευτερεύον στοιχείο μιάς μεγάλης κλίμακας κρίσης, την οποία η έξοδος μπορεί μόνο να επιβαρύνει. Η έξοδος θα σημάνει διαγραφή του ελληνικού χρέους σε ακόμα μεγαλύτερο ποσοστό, ελληνική κατάρρευση για 3-5 χρόνια και μεγάλη αναστάτωση στις αγορές, τη στιγμή που το διακύβευμα είναι πλέον εξώφθαλμα ευρωπαϊκό και παγκόσμιο.

Aυγή