Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας θα έχει τον τελικό λόγο για το αν είναι ή όχι αντισυνταγματική η έκτακτη εισφορά που είχε επιβληθεί το 2009 καθώς κρίθηκε αντισυνταγματική η έκτακτη εισφορά από το Β' Τμήμα του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, με συνέπεια να παραπεμφθεί υποχρεωτικά για οριστική κρίση το όλο ζήτημα στην Ολομέλεια του ΣτΕ.Η επταμελής σύνθεση του Β' Τμήματος (πρόεδρος ο Φ. Αρναούτογλου) έκανε μερικά δεκτή την εισήγηση του συμβούλου Επικρατείας Ι. Γράβαρη και έκρινε κατά πλειοψηφία (5-2) αντισυνταγματική τη σχετική ρύθμιση για την έκτακτη εισφορά η οποία υπολογίσθηκε επί των εισοδημάτων που είχαν αποκτηθεί πριν από την 1.1.2008, έπειτα από προσφυγή φορολογούμενου.
Οι σύμβουλοι Επικρατείας υπογραμμίζουν ότι κατά τις επιταγές του άρθρου 78 του Συντάγματος «απαγορεύεται απολύτως η αναδρομική φορολόγηση πέραν του "οικονομικού έτους" του προηγούμενου της επιβολής του φόρου». Μάλιστα, οι δικαστές επισημαίνουν ότι «προκειμένου περί φορολογίας εισοδήματος, νόμος που δημοσιεύεται κατά τη διάρκεια ορισμένου (ημερολογιακού) έτους (π.χ. 2009), δεν επιτρέπεται να υπαγάγει σε φόρο εισοδήματα που έχουν προκύψει πέραν του (ημερολογιακού ομοίως) έτους του αμέσως προηγούμενου της δημοσιεύσεώς του, τουτέστιν, στο πιο πάνω παράδειγμα, εισοδήματα που έχουν προκύψει πριν το (ημερολογιακό) έτος 2008».
Κατά συνέπεια, συνεχίζει η απόφαση του Β' Τμήματος του ΣτΕ, η «διάταξη του άρθρου 18 του Ν. 3758/2009, ορίζοντας ότι για τον υπολογισμό της προβλεπόμενης με αυτήν "έκτακτης εισφοράς", λαμβάνεται υπόψη το εισόδημα "των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος του οικονομικού έτους 2008", δηλαδή, όπως σαφώς προκύπτει από την εν λόγω διατύπωση αλλά και το σκοπό του νόμου, το εισόδημα του ημερολογιακού έτους 2007, επιβάλλει αναδρομικώς φόρο επί εισοδημάτων που έχουν προκύψει σε χρόνο προγενέστερο του προηγούμενου της δημοσιεύσεώς της έτους και είναι γι' αυτό ανίσχυρη ως παραβιάζουσα το άρθρο 78 παράγραφος 2 του Συντάγματος».
Στο παρελθόν (1979) από την Ολομέλεια του ΣτΕ, αλλά και από ορισμένα Τμήματα (1981 και 1986) είχαν κριθεί συνταγματικές νομοθετικές διατάξεις περί επιβολής έκτακτων εισφορών. Ωστόσο, το Β' Τμήμα χαρακτηρίζει «παρωχημένες» τις αποφάσεις αυτές και υπογραμμίζει ότι η νομολογία που προκύπτει από αυτές τις αποφάσεις δεν δεσμεύει τους συμβούλους Επικρατείας να ασκήσουν το συνταγματικό τους καθήκον, δηλαδή να μην εφαρμόσουν αντισυνταγματικό νόμο.
Από την πλευρά της, η μειοψηφία (Αρναούτογλου, ο σύμβουλος Εμμ. Κουσιουρής και η πάρεδρος -χωρίς δικαίωμα ψήφου- Ειρήνη Σταυρουλάκη) υποστήριξαν ότι κατά την τελευταία αναθεώρηση του Συντάγματος δεν «υπήρξε οποιαδήποτε πρόβλεψη για την περίπτωση διαφαινόμενου πλήρους δημοσιονομικού εκτροχιασμού».
Όμως, συνεχίζει η μειοψηφία, «το άρθρο 78 παράγραφος 2 του Συντάγματος, που απαγορεύει την αναδρομική επιβολή "φόρου ή άλλου οικονομικού βάρους", παρά τη γενικόλογη αναφορά και σε "έκτακτες συνθήκες" που έγιναν κατά την ψήφισή του, δεν αντιμετώπισε και, συνεπώς, δεν αποκλείει, σε μια τέτοια περίπτωση, την αναδρομική επιβολή έκτακτης εισφοράς στους πλουσιότερους πολίτες». Συνεπώς, καταλήγει η μειοψηφία, με το σχετικό νόμο «θεμιτά επιβλήθηκε έκτακτη εισφορά επί των εισοδημάτων του οικονομικού έτους 2008».
Παράλληλα, το ΣτΕ απέρριψε τους ισχυρισμούς του φορολογούμενου ότι είναι αντίθετη στη συνταγματική αρχή της ισότητας (άρθρο 4 Συντάγματος) η μη υπαγωγή των νομικών προσώπων στην έκτακτη εισφορά.
Όπως επίσης απέρριψε και τον ισχυρισμό ότι παραβιάστηκε το άρθρο 20 του Συντάγματος, καθώς δεν κλήθηκε προηγουμένως, δηλαδή πριν από την επιβολή της έκτακτης εισφοράς, ο φορολογούμενος σε ακρόαση από τον αρμόδιο υπάλληλο της ΔΟΥ.
Το ιστορικό της υπόθεσης
Στη Δικαιοσύνη έχει προσφύγει φορολογούμενος ζητώντας να ακυρωθεί το εκκαθαριστικό σημείωμα της έκτακτης εισφοράς της ΔΟΥ Ψυχικού, με το οποίο καταλογίσθηκε εις βάρος του έκτακτη οικονομική εισφορά 10.000 ευρώ, που είχε υπολογιστεί στα δηλωθέντα σύμφωνα με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του οικονομικού έτους 2008 (χρήσης 2007) εισοδήματα, που έφταναν τα 377.637,69 ευρώ.
Σε πρώτο βαθμό, δηλαδή, το Διοικητικό Πρωτοδικείο έκρινε ότι με τη συνταγματική επιταγή του άρθρου 78 «θεσπίζεται γενική απαγόρευση αναδρομικής επιβολής πέραν του προηγούμενου έτους οποιουδήποτε δυσμενέστερου των ισχυόντων οικονομικού μέτρου, ανεξαρτήτως του είδους αυτού ή της προσωρινότητας της επιβολής του» και προσθέτει ότι «το ταμειακό συμφέρον του Δημοσίου δεν συνιστά λόγο καταστρατήγησης συνταγματικών διατάξεων», όπως αυτών που απαγορεύουν την αναδρομική επιβολή φόρων.
Ακόμη, στην απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου επισημαίνεται ότι η έκτακτη εισφορά υπολογίσθηκε στο δηλωθέν εισόδημα του οικονομικού έτους 2008, δηλαδή στο εισόδημα που αποκτήθηκε κατά τη χρήση 2007. Όμως, προσθέτει η απόφαση, η νομοθετική διάταξη που προβλέπει την έκτακτη εισφορά είναι ανεφάρμοστη, ως αντισυνταγματική, καθώς:
α) «Οι διατάξεις του άρθρου 18 του Ν. 3758/2009 θεσπίζουν οικονομικό βάρος που εκτείνεται πέραν του προηγούμενου της επιβολής του έτους»,
β) «Η έννοια του οικονομικού έτους κατά το Σύνταγμα ταυτίζεται με την έννοια του όρου στη δημοσιονομική διαχείριση και όχι στην έννοια που δίδεται στη φορολογία εισοδήματος».
Αντίθετα, ο δεύτερος δικαστικός βαθμός, δηλαδή, το Τριμελές Διοικητικό Εφετείο Αθηνών έκριναν ότι η έκτακτη εισφορά προς αντιμετώπιση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης είναι συνταγματική (δεν προσκρούει στο άρθρο 78 του Συντάγματος) και δεν έχει αναδρομική ισχύ.
Επίσης, το Εφετείο στην απόφασή του αναφέρει ότι η έκτακτη εισφορά «δεν αποτελεί φόρο αλλά έκτακτη φορολογική επιβάρυνση των οικονομικώς ισχυρότερων φυσικών προσώπων κλιμακούμενη ανάλογα προς τη φοροδοτική ικανότητα των υποκειμένων σ' αυτήν προσώπων, χωρίς να παραβιάζεται η καθιερούμενη με το άρθρο 4 παράγραφος 1 και 5 του Συντάγματος αρχή της φορολογικής ισότητας».
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας (Δεκέμβριος του 2010) ο Γράβαρης είχε επισημάνει ότι η έκτακτη εισφορά είναι αντίθετη στο άρθρο 78 παράγραφος 2 του Συντάγματος που απαγορεύει την αναδρομική επιβολή φόρου ή άλλου οικονομικού βάρους.
Επίσης, ο Γράβαρης κατά τη συζήτηση αυτή είχε αναφέρει έναν ακόμη λόγο αντισυνταγματικότητας της έκτακτης εισφοράς। Ο λόγος αυτός είναι ότι εξαιρεί από τη έκτακτη εισφορά τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, χωρίς να προκύπτει από πουθενά για ποιο λόγο έγινε η διαφοροποίηση αυτή.
tanea.gr/
Οι σύμβουλοι Επικρατείας υπογραμμίζουν ότι κατά τις επιταγές του άρθρου 78 του Συντάγματος «απαγορεύεται απολύτως η αναδρομική φορολόγηση πέραν του "οικονομικού έτους" του προηγούμενου της επιβολής του φόρου». Μάλιστα, οι δικαστές επισημαίνουν ότι «προκειμένου περί φορολογίας εισοδήματος, νόμος που δημοσιεύεται κατά τη διάρκεια ορισμένου (ημερολογιακού) έτους (π.χ. 2009), δεν επιτρέπεται να υπαγάγει σε φόρο εισοδήματα που έχουν προκύψει πέραν του (ημερολογιακού ομοίως) έτους του αμέσως προηγούμενου της δημοσιεύσεώς του, τουτέστιν, στο πιο πάνω παράδειγμα, εισοδήματα που έχουν προκύψει πριν το (ημερολογιακό) έτος 2008».
Κατά συνέπεια, συνεχίζει η απόφαση του Β' Τμήματος του ΣτΕ, η «διάταξη του άρθρου 18 του Ν. 3758/2009, ορίζοντας ότι για τον υπολογισμό της προβλεπόμενης με αυτήν "έκτακτης εισφοράς", λαμβάνεται υπόψη το εισόδημα "των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος του οικονομικού έτους 2008", δηλαδή, όπως σαφώς προκύπτει από την εν λόγω διατύπωση αλλά και το σκοπό του νόμου, το εισόδημα του ημερολογιακού έτους 2007, επιβάλλει αναδρομικώς φόρο επί εισοδημάτων που έχουν προκύψει σε χρόνο προγενέστερο του προηγούμενου της δημοσιεύσεώς της έτους και είναι γι' αυτό ανίσχυρη ως παραβιάζουσα το άρθρο 78 παράγραφος 2 του Συντάγματος».
Στο παρελθόν (1979) από την Ολομέλεια του ΣτΕ, αλλά και από ορισμένα Τμήματα (1981 και 1986) είχαν κριθεί συνταγματικές νομοθετικές διατάξεις περί επιβολής έκτακτων εισφορών. Ωστόσο, το Β' Τμήμα χαρακτηρίζει «παρωχημένες» τις αποφάσεις αυτές και υπογραμμίζει ότι η νομολογία που προκύπτει από αυτές τις αποφάσεις δεν δεσμεύει τους συμβούλους Επικρατείας να ασκήσουν το συνταγματικό τους καθήκον, δηλαδή να μην εφαρμόσουν αντισυνταγματικό νόμο.
Από την πλευρά της, η μειοψηφία (Αρναούτογλου, ο σύμβουλος Εμμ. Κουσιουρής και η πάρεδρος -χωρίς δικαίωμα ψήφου- Ειρήνη Σταυρουλάκη) υποστήριξαν ότι κατά την τελευταία αναθεώρηση του Συντάγματος δεν «υπήρξε οποιαδήποτε πρόβλεψη για την περίπτωση διαφαινόμενου πλήρους δημοσιονομικού εκτροχιασμού».
Όμως, συνεχίζει η μειοψηφία, «το άρθρο 78 παράγραφος 2 του Συντάγματος, που απαγορεύει την αναδρομική επιβολή "φόρου ή άλλου οικονομικού βάρους", παρά τη γενικόλογη αναφορά και σε "έκτακτες συνθήκες" που έγιναν κατά την ψήφισή του, δεν αντιμετώπισε και, συνεπώς, δεν αποκλείει, σε μια τέτοια περίπτωση, την αναδρομική επιβολή έκτακτης εισφοράς στους πλουσιότερους πολίτες». Συνεπώς, καταλήγει η μειοψηφία, με το σχετικό νόμο «θεμιτά επιβλήθηκε έκτακτη εισφορά επί των εισοδημάτων του οικονομικού έτους 2008».
Παράλληλα, το ΣτΕ απέρριψε τους ισχυρισμούς του φορολογούμενου ότι είναι αντίθετη στη συνταγματική αρχή της ισότητας (άρθρο 4 Συντάγματος) η μη υπαγωγή των νομικών προσώπων στην έκτακτη εισφορά.
Όπως επίσης απέρριψε και τον ισχυρισμό ότι παραβιάστηκε το άρθρο 20 του Συντάγματος, καθώς δεν κλήθηκε προηγουμένως, δηλαδή πριν από την επιβολή της έκτακτης εισφοράς, ο φορολογούμενος σε ακρόαση από τον αρμόδιο υπάλληλο της ΔΟΥ.
Το ιστορικό της υπόθεσης
Στη Δικαιοσύνη έχει προσφύγει φορολογούμενος ζητώντας να ακυρωθεί το εκκαθαριστικό σημείωμα της έκτακτης εισφοράς της ΔΟΥ Ψυχικού, με το οποίο καταλογίσθηκε εις βάρος του έκτακτη οικονομική εισφορά 10.000 ευρώ, που είχε υπολογιστεί στα δηλωθέντα σύμφωνα με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του οικονομικού έτους 2008 (χρήσης 2007) εισοδήματα, που έφταναν τα 377.637,69 ευρώ.
Σε πρώτο βαθμό, δηλαδή, το Διοικητικό Πρωτοδικείο έκρινε ότι με τη συνταγματική επιταγή του άρθρου 78 «θεσπίζεται γενική απαγόρευση αναδρομικής επιβολής πέραν του προηγούμενου έτους οποιουδήποτε δυσμενέστερου των ισχυόντων οικονομικού μέτρου, ανεξαρτήτως του είδους αυτού ή της προσωρινότητας της επιβολής του» και προσθέτει ότι «το ταμειακό συμφέρον του Δημοσίου δεν συνιστά λόγο καταστρατήγησης συνταγματικών διατάξεων», όπως αυτών που απαγορεύουν την αναδρομική επιβολή φόρων.
Ακόμη, στην απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου επισημαίνεται ότι η έκτακτη εισφορά υπολογίσθηκε στο δηλωθέν εισόδημα του οικονομικού έτους 2008, δηλαδή στο εισόδημα που αποκτήθηκε κατά τη χρήση 2007. Όμως, προσθέτει η απόφαση, η νομοθετική διάταξη που προβλέπει την έκτακτη εισφορά είναι ανεφάρμοστη, ως αντισυνταγματική, καθώς:
α) «Οι διατάξεις του άρθρου 18 του Ν. 3758/2009 θεσπίζουν οικονομικό βάρος που εκτείνεται πέραν του προηγούμενου της επιβολής του έτους»,
β) «Η έννοια του οικονομικού έτους κατά το Σύνταγμα ταυτίζεται με την έννοια του όρου στη δημοσιονομική διαχείριση και όχι στην έννοια που δίδεται στη φορολογία εισοδήματος».
Αντίθετα, ο δεύτερος δικαστικός βαθμός, δηλαδή, το Τριμελές Διοικητικό Εφετείο Αθηνών έκριναν ότι η έκτακτη εισφορά προς αντιμετώπιση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης είναι συνταγματική (δεν προσκρούει στο άρθρο 78 του Συντάγματος) και δεν έχει αναδρομική ισχύ.
Επίσης, το Εφετείο στην απόφασή του αναφέρει ότι η έκτακτη εισφορά «δεν αποτελεί φόρο αλλά έκτακτη φορολογική επιβάρυνση των οικονομικώς ισχυρότερων φυσικών προσώπων κλιμακούμενη ανάλογα προς τη φοροδοτική ικανότητα των υποκειμένων σ' αυτήν προσώπων, χωρίς να παραβιάζεται η καθιερούμενη με το άρθρο 4 παράγραφος 1 και 5 του Συντάγματος αρχή της φορολογικής ισότητας».
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας (Δεκέμβριος του 2010) ο Γράβαρης είχε επισημάνει ότι η έκτακτη εισφορά είναι αντίθετη στο άρθρο 78 παράγραφος 2 του Συντάγματος που απαγορεύει την αναδρομική επιβολή φόρου ή άλλου οικονομικού βάρους.
Επίσης, ο Γράβαρης κατά τη συζήτηση αυτή είχε αναφέρει έναν ακόμη λόγο αντισυνταγματικότητας της έκτακτης εισφοράς। Ο λόγος αυτός είναι ότι εξαιρεί από τη έκτακτη εισφορά τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, χωρίς να προκύπτει από πουθενά για ποιο λόγο έγινε η διαφοροποίηση αυτή.
tanea.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου